1. Chụp X quang phổi được thực hiện khi nào?

Chụp X quang phổi là chỉ định thông thường của bác sĩ khi muốn kiểm tra và sàng lọc các bệnh lý ở phổi. Đây là kỹ thuật sử dụng máy chụp X quang phát ra tia X đi xuyên cơ cơ thể, ghi lại các hình ảnh của phổi. Chụp X quang được bố trí trong phòng riêng biệt để tránh bức xạ tia X ra ngoài.

Đây là chẩn đoán hình ảnh xác định tình trạng phổi, bệnh lý ở phổi (nếu có) mà bằng mắt thường không thể nhìn thấy được. Đây cũng là căn cứ quan trọng để bác sĩ đi đến kết luận về tình trạng bệnh hoặc chỉ định làm thêm các xét nghiệm lâm sàng khác chuyên sâu hơn để đánh giá.

Hiện nay chụp X quang phổi được ứng dụng trong nhiều trường hợp khác nhau như:

– Trong thăm khám sức khỏe định kỳ: đánh giá tình trạng phổi và tầm soát các bệnh lý ở phổi.

– Khi người bệnh có triệu chứng như: đau hoặc tức ngực, khó thở, chấn thương vùng ngực, ho dai dẳng,…

– Sàng lọc bệnh lý nếu có các yếu tố nghi ngờ: chấn thương ngực, dập phổi, viêm phổi, lao phổi, khối u ở phổi, tràn dịch màng phổi, tràn khí phổi,….

– Theo dõi tình hình tiến triển của bệnh ở người bệnh có bệnh lý về phổi.

– Sàng lọc để loại trừ các bệnh lý về phổi nếu có.

2. Chụp X quang phổi biết được bệnh gì?

Khi chụp X quang ngực, tia X xuyên qua các mô mềm, dịch của cơ thể sẽ cho hình ảnh phổi, tim, mạch máu và cấu trúc thành ngực như xương sườn,…

Căn cứ vào hình ảnh trên phim chụp X quang, bác sĩ có thể chẩn đoán sớm một số điều sau:

– Khoang màng phổi có chứa dịch hay khí bên trong không, dịch khí này có tràn ra không gian quanh phổi hay không.

– Tầm soát và chẩn đoán xem người bệnh có mắc các bệnh lý về phổi như viêm phổi, xẹp phổi, ung thư ,…

– Với những người bị chấn thương phần ngực, xác định xem có gãy xương sườn hay tổn thương phổi hay không.

3. Ưu và nhược điểm của chụp X quang phổi

Chụp X quang phổi là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh ban đầu được sử dụng rộng rãi hiện nay, khi tầm soát, chẩn đoán các vấn đề ở phổi. So với một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác như chụp cắt lớp vi tính (chụp CT-scaner), chụp cộng hưởng từ (MRI) thì chụp X quang phổi có những ưu và nhược điểm sau đây:

3.1 Ưu điểm khi chụp X quang phổi

+ Nhanh chóng

+ Ít tốn kém

+ Có thể phản ánh được toàn thể hai lá phổi, bóng tim, lồng ngực

+ Thấy tổn thương đủ lớn và không bị che lấp trên hai lá phổi

3.2 Nhược điểm của chụp X quang phổi

+ Các tổn thương nhỏ hoặc ở giai đoạn sớm có thể bị bỏ sót (chụp X quang khó nhìn rõ).

+ Tại các vị trí khó quan sát như hai đỉnh phổi khó phát hiện.

+ Không thấy rõ các đặc tính bên trong của phổi.

+ Tổn thương phổi có thể bị che bởi bóng tim, xương sườn,…

4. Vì sao chụp X quang phổi mà không chụp CT, MRI ngay?

Mỗi phương pháp chẩn đoán hình ảnh có những thế mạnh riêng. Chụp X quang tuy không thể đánh giá chính xác các chi tiết nhỏ ở phổi nhưng đây là phương pháp chẩn đoán nhanh chóng, tiện lợi, chi phí tương đối thấp, dễ thực hiện và đánh giá cơ bản tình trạng sức khỏe ở phổi. Nếu có nghi ngờ bác sĩ sẽ chỉ định thêm thêm các chẩn đoán chuyên sâu khác như chụp CT hoặc MRI và một số xét nghiệm chuyên sâu khác.

Nhiều người lo ngại chụp X quang bị nhiễm tia X gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý, tia X khi chụp X quang đã được các bác sĩ điều chỉnh ở mức an toàn cho người bệnh và trước khi chụp X quang các bác sĩ đã cân nhắc cho người bệnh, tuyệt đối không lạm dụng việc chụp X quang. Hàm lượng tia X do chụp X quang nếu ở mức cho phép, thường sẽ không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Chụp CT nhanh, có sử dụng tia X và giá thành cao hơn chụp X quang. Chụp MRI không sử dụng tia X, an toàn hơn nhưng lâu hơn và cũng gặp một số hạn chế khi đánh giá phổi. Do đó trước hết các bác sĩ thường chỉ định chụp X quang phổi để kiểm tra, nếu cần thiết mới chỉ định chụp chiếu chuyên sâu hơn để đánh giá chi tiết và tiết kiệm chi phí cho người bệnh.

5. Cần lưu ý gì khi chụp X quang phổi?

Chụp X quang không gây đau, tia x cũng được điều chỉnh ở mức an toàn cho người bệnh, nên người bệnh không cần quá lo lắng. Để đảm bảo kết quả chính xác người bệnh cần lưu ý một số điều sau:

– Bạn nên mang theo kết quả chụp X quang của lần trước, phiếu xét nghiệm, bệnh án để bác sĩ nắm được cơ bản về tình trạng bệnh của bạn và có thể đối chiếu khi cần thiết.

– Hãy thông báo cho bác sĩ những lần chụp X quang gần đây mà bạn đã thực hiện trong khoảng 1 hoặc 2-6 tháng.

– Nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ đang mang thai, bạn hãy thông báo cho bác sĩ để bác sĩ cân nhắc tránh sự ảnh hưởng của tia X đến thai nhi.

– Khi chụp X quang ngực bạn nên thay toàn bộ áo kể cả áo lót, chỉ nên mặc một chiếc áo choàng mỏng nhẹ của cơ sở khám chữa bệnh.

– Tháo bỏ các vật dụng bằng kim loại có thể ảnh hưởng tới kết quả chụp trước khi vào phòng chụp X quang như: vòng tay, vòng cổ, nhẫn, cặp tóc, đồng hồ,… các vật dụng bằng kim loại.